Komunikat JA

Komunikat JA ułatwia nazywanie wyrażonych emocji i odnosi się do zachowania drugiej osoby.

Na początku, warto krótko wspomnieć o tym, jakie w ogóle mamy możliwości, jeśli chodzi o porozumiewanie się między sobą. Wyróżniamy następujące rodzaje komunikacji:

• Werbalną – ustną, której środkiem przekazu jest język mówiony, polega na przekazywaniu informacji za pomocą słów i zdań,
• Pisemną (symbole obrazkowe, symbole pisma),
• Niewerbalną, nazywaną inaczej „mową ciała”. Są to postawy, gesty, dystans, kontakt wzrokowy, wyraz twarzy i mimika twarzy.

Do najważniejszych elementów komunikacji werbalnej możemy zaliczyć:

• akcent (badania dowiodły, że bywa ważniejszy niż treść wiadomości) ,
• stopień płynności mowy,
• zawartość, czyli treść wypowiedzi.
• iloczas – zmniejszanie lub wydłużanie czasu wypowiadanego słowa.

Komunikat JA i komunikat TY

W ramach komunikacji werbalnej, możemy stosować komunikat JA lub/i komunikat TY. Komunikat TY kładzie akcent przede wszystkim na drugą osobę, na jej nieodpowiednie zachowania. Ma charakter oskarżający i atakujący, zawiera bezpośrednie oceny dotyczące partnera naszej rozmowy – dziecka, męża, żony, koleżanki np. „Ty jesteś okropny”, „Opowiadasz bzdury”, „Ale jesteś niegrzeczny” , „Bo Ty zawsze” itp.  Sami domyślacie się pewnie co dzieje się po takiej wymianie zdań.

Komunikat JA natomiast, kładzie akcent przede wszystkim na nasze emocje jako odbiorcy i nasze przeżycia. Zawiera specyfikację zachowania i ewentualną zapowiedź reakcji a także hamuje agresję drugiej strony np. „Ja czuję się urażona, gdy mówisz do mnie tym tonem, bo..”, „Jest mi przykro, że znowu się spóźniłeś, czuję się zlekceważona”, ”Denerwuję się, gdy krzyczysz kiedy ja próbuję rozmawiać przez telefon, czuję się sfrustrowana”. Sprzężenie zwrotne typu JA uważane jest za konstruktywne.

Jak prawidłowo skonstruować komunikat JA?

Komunikat taki składa się z kilku stałych elementów:

JA CZUJĘ…(złość, smutek, strach, radość itp.)

KIEDY TY…(w związku z Twoim zachowaniem – jakim? Opis zachowania, sytuacji.)

PONIEWAŻ… (jakie mam potrzeby w danej sytuacji?)
I OCZEKUJĘ, ŻE… (czego chcę w danej sytuacji, sformułowanie prośby)

Na przykład ”Ja czuję się zakłopotana, kiedy mówisz innym, że nie radzę sobie w pracy, bo poświęcam jej dużo czasu i uwagi i oczekuję, że na drugi raz porozmawiasz bezpośrednio ze mną”. 

„Czuję się zirytowany, kiedy siedzisz i grasz na komputerze, bo od kilku dni proszę Cię, żebyś posprzątał swój pokój, oczekuję, że najpierw zrobisz porządek w pokoju.” Wiecie, może zdarzyć się, że dziecko otworzy szeroko oczy ze zdziwienia jeśli wcześniej stosowaliśmy tylko komunikację TY 😉

Komunikat typu JA to branie odpowiedzialności za swoje emocje i potrzeby

W komunikacie JA należy zawrzeć w przekazie trzy ważne elementy: reakcję emocjonalną na krytykowane zachowanie, wskazanie konkretnego zachowania partnera, do którego nasza wypowiedź się odnosi oraz oczekiwania, zachowania lub sankcje jakie osoba mówiąca chce podjąć. Podsumowując, komunikat JA pozwala nam wyrażać nasze emocje i potrzeby, nie jest prosty w użyciu, wymaga głębszego przemyślenia i zaangażowania ale na dłuższą metę przynosi efekty i pomaga uzdrowić relacje. Dużą zaletą tej formy wyrażania własnych uczuć i potrzeb jest to, że nie ranimy drugiej strony. Komunikat JA pozwala w dobrym tonie powiedzieć komuś, co nam się nie podoba, w taki sposób by uniknąć konfliktu.

Może Cię zainteresować:

Wymagające dziecko