Depresja poporodowa – przyczyny i objawy

Narodziny dziecka są bardzo ważnym wydarzeniem życiowym, z którym wiążą się zmiany biologiczne i psychospołeczne. Zmiany te mogą mieć znaczący wpływ na nastrój kobiety i ewentualne wystąpienie depresji poporodowej.

Czym jest depresja poporodowa? To złożone zaburzenie stanu zdrowia kobiety. U jej podstaw leżą przyczyny biologiczne, psychologiczne i społeczne. Ogólny rozwój medycyny i psychologii niesie z sobą nadzieję na coraz to szybsze rozpoznawanie choroby oraz leczenie bezpieczne dla matki i dziecka.

Szacunkowo, u co siódmej kobiety po porodzie może wystąpić depresja poporodowa

Depresja poporodowa definiowana jest jako zaburzenie nastroju występujące w pierwszym roku po porodzie, bądź też jako grupa objawów i zespołów depresyjnych obecnych w połogu. Schorzenie to niesie z sobą negatywny wpływ na funkcjonowanie matki i dziecka jak również pozostałych członków rodziny. Występuje w takim okresie życia kobiety, kiedy musi ona sprostać nowej sytuacji, jaką jest macierzyństwo. Adaptacja kobiety do nowych warunków życiowych zostaje zakłócona przez objawy choroby.

O tym się nie mówi

Depresja poporodowa stanowi temat słabo spopularyzowany w społeczeństwie, nawet wśród ciężarnych kobiet. Dlaczego? Ponieważ większy nacisk kładzie się w dzisiejszych czasach na rozwój mechanizacji procesu rodzenia, a zapomina często o bardzo istotnych potrzebach emocjonalnych kobiet. Zauważa się znaczna poprawę w zakresie jakości opieki przedporodowej i okołoporodowej. Dostrzega się potrzeby kobiet rodzących przejawiające się w możliwości wyboru miejsca do porodu, pozycji, alternatywnych metod łagodzenia bólu porodowego czy uczestniczenia osoby bliskiej w porodzie. Jednak wrażliwość na potrzeby kobiet kończy się często z chwilą urodzenia dziecka, mimo tego, że połóg to okres szczególnej wrażliwości emocjonalnej. Przyzwyczailiśmy się używać słowa „depresja” w codziennym, potocznym języku jako reakcji na jakieś trudne wydarzenie lub chwilowego obniżenia nastroju. Nie możemy jednak zapomnieć, że depresja jest poważnym i często długo trwającym schorzeniem psychicznym.

Jak rozpoznać wystąpienie depresji poporodowej

Typowe objawy depresji poporodowej:

• pogorszenie nastroju
• utrata radości życia oraz zainteresowań
• zakłócenia koncentracji i uwagi
• obniżone poczucie własnej wartości i pewności siebie
• obniżony apetyt
• zaburzenia snu
• niezdolność do odczuwania zadowolenia
• poczucie winy
• myśli lub próby działań samookaleczających lub nawet samobójczych

Należy dodać, że podstawowym kryterium rozpoznawczym jest wystąpienie DPP w okresie do sześciu tygodni po porodzie i utrzymywanie się objawów, przez co najmniej dwa tygodnie. Nieleczona DPP trwa średnio od dwóch do sześciu miesięcy, a w rzadszych przypadkach nawet rok.

Co sprzyja wystąpieniu depresji poporodowej

Czynniki psychologiczno-społeczne mające wpływ na ujawnienie się DPP to brak wsparcia społecznego, zaburzone relacje rodzinne i towarzyskie, trudności w pracy zawodowej, problemy małżeńskie, materialne oraz inne stresujące lub traumatyczne zdarzenia, które wystąpiły w okresie ciąży i połogu.

Poza tym, wystąpienie objawów depresji może mieć tez związek z przebiegiem ciąży oraz porodu, który jest niewątpliwie dla kobiety sytuacją stresową. Znaczenie będzie miał fakt czy ciąża była planowana i w jakim stanie urodziło się dziecko. Istotna jest również dojrzałość emocjonalna kobiety do macierzyństwa, a także stosunek uczuciowy do męża i dziecka. Na zaburzenia nastroju po porodzie wpływać również mogą pojawiające się w okresie ciąży lęki i wahania nastroju oraz depresje i inne zaburzenia psychiczne w wywiadzie przed ciążą lub w trakcie jej trwania. Predysponować do wystąpienia depresji mogą również niektóre cechy osobowości takie jak niesamodzielność, introwersja, nadmierna potrzeba wsparcia ze strony innych osób, niska samoocena, negatywne myślenie o swojej osobie, a także wysoki poziom neurotyzmu.

Biologiczne przyczyny depresji poporodowej

Oprócz czynników psychospołecznych i położniczych za jedną z najważniejszych przyczyn prowadzących do wystąpienia objawów choroby uważa się uwarunkowania biologiczne. Dotyczą one gwałtownego spadku stężenia progesteronu, estradiolu i estriolu, który występuje po porodzie. Podejrzewa się, że niektóre kobiety maja zwiększoną wrażliwość na wahania poziomów kobiecych hormonów, co może wiązać się z ich skłonnością do zachorowań na DPP. Dwa podstawowe żeńskie hormony płciowe – progesteron i estrogeny osiągają swój najwyższy poziom podczas ciąży, który po porodzie gwałtownie spada. Równowaga hormonalna zostaje zaburzona. Badania pokazują, że największy spadek poziomu progestagenów wiąże się czasowo ze spadkiem nastroju w połogu i przypada na czwarty, piąty dzień po porodzie. Podobnie niski poziom estrogenów wiąże się z występowaniem depresji poporodowej, a objawia m.in. nadmierną sennością.

Kiedy jest już diagnoza

W momencie, kiedy DPP zostaje rozpoznana kobieta powinna otrzymać kompleksową pomoc lekarską, psychologiczną i socjalną, z zaangażowaniem członków rodziny, partnera, przyjaciół, a także grup wsparcia. Należy podkreślić, że problemy kobiety dotyczą nie tylko sfery emocjonalnej, ale również codziennych sytuacji, opieki nad dzieckiem, karmienia piersią lub braku snu, co może dodatkowo spotęgować objawy choroby. Ponadto, ważna jest możliwość rozmowy z kimś, zmiana nastawienia i odpoczynek.

Zobacz również: